Over vrijheid gesproken

De kleurrijke verzameling vlaggen trekt van ver al aandacht. Echt een  eyecatcher zoals dat tegenwoordig, geloof ik, in goed Nederlands heet. Ik beken aan mijn groep dat ik lang niet alle vlaggen ken. Maar samen komen we toch een heel eind: die is van homo’s, zegt iemand. En die van lesbiennes, vult een ander aan. Zoekend en  bordjes lezend raken we beetje bij beetje wat meer thuis in LHBTIQ + .
Verrassend is het wel, maar de groep vindt eenduidig dat ook zaken als gender en seksuele identiteit thuis horen in ‘’het museum van het dagelijks leven’’, zoals het openluchtmuseum zich graag omschrijft.  En ook andere vormen van vrijheid en onderdrukking van vrijheid natuurlijk.
Bij het wasserijgebouw uit Overveen stellen we ons voor hoe de hoog  gestapelde manden met vieze was van Amsterdamse weeshuizen of van rijke families eenmaal per kwartaal van de wagens getakeld werden. ‘’Eenmaal per kwartaal’? roept iemand verschrikt, ‘’dat zal een lekker geurtje zijn geweest!’’ Binnen verbazen we ons over de arbeidsomstandigheden rondom de spattende stampkuipen, de kolengestookte grote open boiler, en de knielbakjes voor de spoelsters aan de rand van de spoelbak. Wat zal de atmosfeer hier vochtig en onwelriekend zijn geweest! Even verder zien we een foto van een zaal vol strijkende dames. Veel vrouwen die hier werkten kwamen van ver, de Spaanse Nederlanden of uit het arme Münsterland. Ver van huis leefden ze intern bij hun werkgever. “Net als nu de Polen’’, zegt iemand.  “Ja,” zeg ik, “en net als de seizoenarbeiders die met duizenden (!)  jaarlijks vanuit streken rond Münster en Hannover naar Holland en Friesland liepen om te maaien en te hooien. Alles met zeis, riek en hark. Ze leefden in het hooi in een schuur.  Trekarbeid is van alle tijden, tot in onze tijd. En maak je geen illusie over omstandigheden van een en ander. Ook nu: de werkers aan de stadions in Qatar weten er van mee te praten , toch?”  De groep aanhoort het stil, maar niemand bestrijdt het.
In de tuin van het koopmanshuis filosoferen we over vrije huwelijkskeuze, hoe zou dat vroeger geweest zijn? Hoe ‘vrij’ zou de rijke koopmansvrouw zijn geweest? De handelingsonbekwaamheid van vrouwen heeft gegolden tot ver na de tweede wereldoorlog…   ‘’Ja’’, zegt iemand, ‘’mijn moeder mocht geen eigen rekening openen!’’ 
“En ik moest mijn baan opgeven’’, zegt een ander’’, want het had geen pas om als gehuwde vrouw te werken.’’ Op dit punt aanbeland hadden we nog een hele tijd kunnen doorpraten. Jammer dat er daar in die tuin maar één bankje staat!