Vlieg jij nog?

Gedurende acht maanden is er gepolderd aan klimaattafels. Al twee jaar lang staan de grootouders voor het klimaat elke tweede donderdag van de maand voor de ingang van de Tweede Kamer. Politici van alle partijen hebben hen inmiddels te woord gestaan en beleden dat hun zorgen om de wereld van hun kleinkinderen terecht zijn. Maar de 130 km per uur, het rekening rijden en terugdringen van het vliegverkeer… alleen al bij het denken eraan voelen ze nattigheid in hun hun broek. Immers altijd wel zijn er verkiezingen in aantocht. En politici weten als geen ander dat de straat maling heeft aan de wereld van onze kleinkinderen. Ik heb de indruk dat democratie meer en meer betekent dat politici hun visie inruilen voor gemor van de straat, om behoud en gewin van het hier en nu. Vliegtax? Nou als het dan moet, vooruit: 7 (zeven!!!) euro! Dat doen we toch maar als CDA en VVD. Vakantievluchten moeten mogelijk zijn, toch? Vraag het de straat (de Erdogannetjes van PVV , het FvD en de Telegraaf ) maar! Het resultaat van de klimaattafels is voorlopig niet meer dan flets.

En toch, en toch is er iets aan het schuiven, denk ik. Het woord vliegschaamte duikt op. Te laat om ‘het woord van het jaar ’ te kunnen zijn, maar toch. Vliegschaamte: meer en meer begint het door te dringen dat het not done is om maar rond te blijven vliegen, puur en alleen voor eigen fun.  Vliegschaamte, ik ben ervan overtuigd dat het woord alleen al méér zoden aan de dijk zet dan welke vliegtax ook. Als mensen niet meer prat kunnen gaan op hun tickets, er niet meer over durven praten, bang voor vragen als‘vlieg jij nog?’ dan, zo geloof ik, gloort er hoop dat we iets willen inleveren voor de wereld van onze kleinkinderen.  Schaamte op straat en op verjaardagsfeestjes zal machtiger blijken dan wat dan ook.  
De moraal van het verhaal:

Praat over vliegschaamte! En stook alle kleinkinderen op om opa’s en oma’s, ooms en tantes er naar te vragen. Als na de kerstvakantie alle juffen op school hiermee het kringgesprek openen, dan wellicht voelen zelfs politici van CDA en VVD nattigheid in hun broek.

De lamme en de blinde

Zoals ik al schreef, we bezochten dus Veenhuizen. We vonden het zo interessant dat we ter plekke een afspraak hebben gemaakt voor een overnachting enkele dagen later. Nee, niet in een van de gevangenissen aldaar. Wij boekten een overnachting in hotel-restaurant Bitter en Zoet, gesitueerd in het vroegere ziekenhuis van de drie gestichten die daar ooit begonnen zijn door de Maatschappij van Weldadigheid. Het ziekenhuis droeg de gevelspreuk Vertrouw op God. Geen overbodige aansporing want van hier zijn duizenden paupers naar het kerkhof gebracht. Op dat kerkhof van de drie gestichten liggen er maar liefst 11000 (elfduizend!) naamloos begraven. Het was blijkbaar te veel gevraagd om ze hun naam te geven. Volkomen anoniem werden ze in een twee grote collectieve kuilen onder het zand bedolven. Hoger gesitueerden, ambtenaren, toezichthouders van de gestichten, kregen wel een eigen graf.

Hoe ik dat alles zo precies weet? Wel, dat zit zo. Het voormalig ziekenhuis van de pauperkolonie Veenhuizen herbergt nu een moderne kliniek gespecialiseerd in hernia-operaties, de Ipren-kliniek. Zeer deskundig zijn ze er, ik kan het weten want ik heb het een week na ons eerste bezoek van nabij meegemaakt. Nee, ikzelf was niet object van behandeling, dat was Marian.  Enkele uren na de operatie verliet ze lopend de kliniek. Geheel pijnloos, als dat geen wonder is! Als toegift kreeg ze na de operatie ‘Het Pauperparadijs’ mee, een aangrijpend boek waarin Suzanna Jansen de geschiedenis van het heropvoedingsexperiment, later strafkolonie Veenhuizen beschrijft. In een van de laatste hoofdstukken staat ze op twee door een smal pad gescheiden grasvelden waaronder zes van haar voorouders te midden van die elfduizend naamlozen ooit zijn neergelegd…

Hoe anders verging het ons. Wij verlieten blij en dankbaar de kliniek op weg naar huis. Alleen…twee weken niet mogen zitten, dat is natuurlijk nog wel even een klus. Marian had tevoren bedacht dat een afvalgrijper misschien wel van pas zou kunnen komen. En inderdaad, het ding blijkt voor van alles bruikbaar: om pannen mee uit het aanrecht te halen, om een van het kussen gegleden bril mee op te pakken, om schoenen uit de kast te pakken en om je benen in een pantalon te steken. Ook ik werd creatief. Na een paar moeizame worstelingen van haar om zonder rugbelasting in en van de bank te komen bedacht ik als toegewijd mantelzorger dat het wel handig zou zijn om die bank te verhogen met enkele balkjes. En zo geschiedde, op naar de GAMMA!  Alleen… het bleek toch zo gemakkelijk nog niet om gekromd knielend naast de bank het hele geval met één hand op te tillen. Natuurlijk lukte het wel, met hulp van de buurjongen. De patiënt verplaatst zich nu lichtvoetig in en van de bank, en de mantelzorger… verplaatst zich moeizaam met een stijve rug. Maar de lamme en de blinde: ze tellen hun zegeningen!