Als ge fluimen hebt moogt ge niet spuwen

We hebben veel moeite onze weg te vinden via het summiere plattegrondje op een bij de ingang verstrekte folder. Gelukkig is er, een eveneens wat povere, bewegwijzering. Daarop zien we plots ‘acteurs’ aangegeven. Nieuwsgierig slaan wij een weg in richting enkele gebouwen. Bij aankomst staat een heuse non de schoolbel te luiden. Wij naar binnen, het klaslokaal is  met zo’n twintig ouders en kinderen al vol, maar we worden met nog een handvol bezoekers langs de wanden geperst.

Hoe beginnen we de les? vraagt de zuster. Jawel, dan gaan we naast onze bank staan en dan steken we allemaal de rechterhand omhoog. Alleen haar blik al was voldoende om dit als een niet te negeren bevel te verstaan. Na een kort gebed begint de les. Ze gebiedt ons allen te luisteren met de armen over elkaar gekruist en een jonge moeder krijgt het gebod morgen niet opnieuw in broek te verschijnen. Meisjes en vrouwen dragen een rok!

Ze onderhoudt ons over twee ernstige zaken: ge hebt zeker wel gehoord dat gisteren den Duitser ons land is binnengevallen? Op dit moment verdedigen onze jongens en mannen ons vaderland. (Het is de week waarin in heel Europa het uitbreken van de eerste wereldoorlog wordt herdacht) Ook de jongens uit ons dorp vechten nu dapper op de citadel van Luik! Ze kijkt ernstig rond en vraagt ons veel voor ze te bidden, ook meneer pastoor heeft dat  gevraagd.

En nog iets ernstigs: den Hendrick is ziek, hebt ge wel gehoord? Den dokter (spreek uit: doktoor) zegt t’is heel ernstig! Haar gezicht vertelt het ergste. De klas is doodstil. Hij heeft teering!  Dan zegt ze: als we hoesten houden we de hand voor onzen mond, dat is heel belangrijk zegt den dokter (spreek uit: doktoor). En (kijkend naar ons volwassenen) als ge fluimen hebt moogt ge niet spuwen!! Absoluut niet spuwen en we moeten vaak onze wassen, dat is heel belangrijk zegt den dokter (spreek uit: doktoor), ook meneer pastoor zal dat straks nog zeggen in zijn preek. O zo, we krijgen dus nog meer, begrijpen we.

Later herhaalt de gendarmist als een soort dorpsomroeper op de treden van de kerk nogmaals dat den Duitser het land is binnengevallen en dat op de citadel van Luik wordt gevochten. Hij vertelt dat vanavond na 6 uur ieder binnen moet blijven en dat hij zeer streng zal toezien op naleving van dit gebod. Ook hij vertelt van den Hendrick die aan tubberrrcull tubrrrrr aan teering lijdt en dat het spuwen van fluimen uit den boze is. 

Onder de indruk van de staaltjes voorlichting in hygiëne anno 1914 verlaten we openluchtmuseum Bokrijk. Bij het passeren van de toegangspoort dwalen mijn gedachten als vanzelf van de fluimen van 100 jaar geleden naar de duurbetaalde sporthelden van tegenwoordig op het voetbalveld. Ik zeg tegen Marian: eigenlijk zou dat verbod om te spuwen ook voor hen moeten gelden, toch? 

Ze is het roerend met me eens.

Stakeholders

    Ik loop met het Dagblad, het intern communicatieblad van het openluchtmuseum, onder de arm door onze Gelderse Buurt. Er schijnt vandaag iets heel belangrijks in te staan over de toekomst van het museum. Dat ga ik eens rustig tot me nemen want het museum is me dierbaar. Marian zegt zelfs dat het mijn passie is. Het zitje op onze minicamping bij Varik is nog vrij, dat lijkt me een uitstekend plekje. Dra ben ik verdiept in onze toekomstige positioneringsrichting.   Het is niet puur en het is niet samen, lees ik. We zijn wel puur, maar puur is slechts randvoorwaardelijk. Kijk, zo leer je nog eens wat. Samen, ja dat scoort hoog, geschiedenis maak je samen. Interne en externe stakeholders vinden dat een sterke formulering, maar het schijnt alleenstaanden uit te sluiten. Dat ik daar nou nooit aan gedacht heb! Alleen koppels maken dus geschiedenis? En iemand denkt bij samen aan de EO-landdag! Tja, die associatie moeten we als museum niet.  Ik denk onwillekeurig aan Beleef Landleven, het massaal bezocht evenement dat juist dit weekend in het museum plaatsvindt. Dat heeft ook een hoog samen gehalte, maar daar wordt minder bij gezongen natuurlijk. Hoe dan ook, dichter bij de geschiedenis dan ooit, dat moet het worden, lees ik. Het zit als richting op het snijvlak tussen avontuur en actieve kennis en is daarmee een extraverte richting die zichtbaar, voelbaar en hoorbaar zal zijn in de toekomst. Ik leg het Dagblad even op het tafeltje en probeer daar bij de caravan dit even stilletjes te herhalen. Het lukt me niet helemaal. Thuis nog maar eens oefenen, besluit ik.

Even doorlezen: op dit moment komen we nog vrij introvert, kneuterig,stil en puur over. Oef, ik als rondleider ook? Van schrik slaat mijn hart even over. Hoe zat het ook weer? Puur was randvoorwaardelijk, toch? Thuis nog maar eens herlezen. Onze focus – aha Bart van Marwijk is geweest – gaat van een gezamenlijke beleving (door geschiedenis samen te

maken en verhalen te vertellen) naar een individuele beleving van de bezoeker. What’s in it for me?

Het Dagblad blijkt geen campinglectuur. Ik steek het in mijn rugzak en besluit Marian vanavond eens vragen wat zij ervan vindt. Als extern stakeholder heeft ze vast ook haar mening. Maar helemaal zeker ben ik niet. Is zij ook stakeholder? Ik vraag collega’s in de winkel, aan de balie,  in het koffiehuis en op de parkeerplaats en wat blijkt: niemand kan mij klip en klaar uitleggen wie of wat stakeholder is! Wachten op de brandcupe dus waarin binnenkort de nieuwe postioneringsrichting nader toegelicht wordt. Heb ik iets gemist bij Van Gaal of is dit al van Hiddink?