Godswonder in Beltrum
Op een verloren maandagmiddag wandel ik naar een
boerderijtje uit Beltrum.
Terwijl ik op de deel eens wat nauwkeurig naar de gebinten
kijk zie ik plotseling dat ze gewoon op een paar veldkeien zijn gezet.
Makkelijk spel dus voor de wervelstorm die hier in 1927 huis hield en maar
liefst 53 boerderijen de vernieling in blies. Zonder die wervelstorm zouden de
meeste bezoekers van het openluchtmuseum nooit van Beltrum hebben gehoord, laat staan
van Veldpape zoals het boerderijtje in deze uithoek bekend stond.
Waarschijnlijk genoemd naar de echtgenote van boer Reinders die ooit in deze
woestenij neerstreek. Het veldje van vrouw
Paape dus.
In de woonkeuken hangen maar liefst twee kruisbeelden. Wel
een beetje veel van het goede, maar goed, een kniesoor die daarop let.
Ongetwijfeld zal er ook een wijwatersvaatje bij de bedsteden hebben gehangen,
maar dat zal door de storm wel ten hemel zijn gevaren. Heel typerend heeft onze afdeling presentatie
de woonkeuken verder vol gehangen met maar liefst drie (!) afbeeldingen van
Maria. De verering voor Maria groeide in de eerste helft van de vorige eeuw
naar haar hoogtepunt, zo ook in dit door en door katholiek deel van de
Achterhoek. En reken maar dat de laatste bewoonster, weduwe Reinders
(inderdaad: weer een Reinders), veelvuldig haar zorgen aan Maria heeft
toevertrouwd! Ze bleef zitten met 6 kinderen tussen 0 en 16 jaar!
Ik onderwerp het kruisbeeld boven de bedsteden aan een nader
onderzoek. Het is er voorwaar niet zomaar een van twaalf uit een dozijn! Ik zie
dat de voet aan drie zijden bewerkt is. Met enige moeite ontwaar ik een scene
van de kruisweg en een afbeelding met de timmerwerktuigen! Onder de voetsteun
van de gekruisigde is nog juist leesbaar : ecce
homo. Om misverstand te voorkomen vertaal ik het maar eventjes: zie de(ware) mens, daarmee werd dus de
gekruisigde Christus bedoeld.
Maar dan…boven de deur naar de deel: Een grote prent met als onderschrift De Heere predikt op den berg. Ik geloof
mijn ogen niet: De Heere !! Protestantser
kan toch niet? Dit heeft echt niet in een katholiek gezin aan de muur gehangen!
In Beltrum niet, en elders niet. De Heere
die is zo weggelopen uit de Statenvertaling en neemt u van mij aan: die kwam er in een roomsch gezin niet in!! En roomsch,
dat waren ze anno 1920 in
Beltrum en elders! De professionals van de afdeling presentatie hebben kennelijk
een andere opvoeding gehad!
Drie basisschoolleerlingen komen de kamer binnenvallen, met
een vragenlijst. ‘Doen jullie een
speurtocht?’
‘Ja, deze mensen waren
erg gelovig, we moeten iets noteren wat dit duidelijk maakt. Maar we zien het niet’. De laatste
toevoeging is kompleet overbodig, hun lichaamstaal spreekt boekdelen. Een ouder kind, typisch zo’n meisje van
dertien, zegt dat ze mee moet omdat de jongens de plattegrond nog niet kunnen lezen.
Plots draait ze op haar hakken een
pirouette zoals alleen een meisje van dertien dat kan, en terwijl haar arm naar
een van de Mariabeelden zwaait zegt ze: ‘dat
boeddhabeeldje daar’, en in één vloeiende beweging stapt ze naar buiten.
Even sta ik met open mond: een Godswonder in Beltrum!! Maria geworden tot Boeddha!! Nou is Maria wel iets gewend natuurlijk, ze
zag zelf water in wijn veranderen, maar dit is toch een klasse apart! Boeddha in Beltrum… zover is het dus gekomen. Het religieus cultureel
erfgoed van tweeduizend jaar is in één / hooguit anderhalve generatie totaal
onbekend geworden. Weduwe Reinders zou zich
in haar graf omdraaien, maar goed dat ze niet weet dat haar boeltje is
overgebracht naar het openluchtmuseum. En als ze het daarboven wel ziet, zegt
u?
Ach, een wijze vrouw als zij…
