Godswonder in Beltrum

Op een verloren maandagmiddag wandel ik naar een boerderijtje uit Beltrum.

Terwijl ik op de deel eens wat nauwkeurig naar de gebinten kijk zie ik plotseling dat ze gewoon op een paar veldkeien zijn gezet. Makkelijk spel dus voor de wervelstorm die hier in 1927 huis hield en maar liefst 53 boerderijen de vernieling in blies. Zonder die wervelstorm zouden de meeste bezoekers van het openluchtmuseum  nooit van Beltrum hebben gehoord, laat staan van Veldpape zoals het boerderijtje in deze uithoek bekend stond. Waarschijnlijk genoemd naar de echtgenote van boer Reinders die ooit in deze woestenij neerstreek. Het veldje van vrouw Paape dus.

In de woonkeuken hangen maar liefst twee kruisbeelden. Wel een beetje veel van het goede, maar goed, een kniesoor die daarop let. Ongetwijfeld zal er ook een wijwatersvaatje bij de bedsteden hebben gehangen, maar dat zal door de storm wel ten hemel zijn gevaren.  Heel typerend heeft onze afdeling presentatie de woonkeuken verder vol gehangen met maar liefst drie (!) afbeeldingen van Maria. De verering voor Maria groeide in de eerste helft van de vorige eeuw naar haar hoogtepunt, zo ook in dit door en door katholiek deel van de Achterhoek. En reken maar dat de laatste bewoonster, weduwe Reinders (inderdaad: weer een Reinders), veelvuldig haar zorgen aan Maria heeft toevertrouwd! Ze bleef zitten met 6 kinderen tussen 0 en 16 jaar!

Ik onderwerp het kruisbeeld boven de bedsteden aan een nader onderzoek. Het is er voorwaar niet zomaar een van twaalf uit een dozijn! Ik zie dat de voet aan drie zijden bewerkt is. Met enige moeite ontwaar ik een scene van de kruisweg en een afbeelding met de timmerwerktuigen! Onder de voetsteun van de gekruisigde is nog juist leesbaar : ecce homo. Om misverstand te voorkomen vertaal ik het maar eventjes: zie de(ware) mens, daarmee werd dus de gekruisigde Christus bedoeld.

Maar dan…boven de deur naar de deel:  Een grote prent met als onderschrift De Heere predikt op den berg. Ik geloof mijn ogen niet: De Heere !! Protestantser kan toch niet? Dit heeft echt niet in een katholiek gezin aan de muur gehangen! In Beltrum niet, en elders niet. De Heere die is zo weggelopen uit de Statenvertaling en neemt u van mij aan:  die kwam er in een roomsch gezin niet in!! En roomsch, dat waren ze anno 1920 in Beltrum en elders! De professionals van de afdeling presentatie hebben kennelijk een andere opvoeding gehad!  

Drie basisschoolleerlingen komen de kamer binnenvallen, met een vragenlijst. ‘Doen jullie een speurtocht?’

‘Ja, deze mensen waren erg gelovig, we moeten iets noteren wat dit duidelijk maakt. Maar we zien het niet’. De laatste toevoeging is kompleet overbodig, hun lichaamstaal spreekt boekdelen.  Een ouder kind, typisch zo’n meisje van dertien, zegt dat ze mee moet omdat de jongens de plattegrond nog niet kunnen lezen.  Plots draait ze op haar hakken een pirouette zoals alleen een meisje van dertien dat kan, en terwijl haar arm naar een van de Mariabeelden zwaait zegt ze: ‘dat boeddhabeeldje daar’, en in één vloeiende beweging stapt ze naar buiten.

Even sta ik met open mond: een Godswonder in Beltrum!!  Maria geworden tot Boeddha!!  Nou is Maria wel iets gewend natuurlijk, ze zag zelf water in wijn veranderen, maar dit is toch een klasse apart! Boeddha in Beltrum… zover is het dus gekomen. Het religieus cultureel erfgoed van tweeduizend jaar is in één / hooguit anderhalve generatie totaal onbekend geworden. Weduwe Reinders zou  zich in haar graf omdraaien, maar goed dat ze niet weet dat haar boeltje is overgebracht naar het openluchtmuseum. En als ze het daarboven wel ziet, zegt u?

Ach, een wijze vrouw als zij…