Als ge fluimen hebt moogt ge niet spuwen

We hebben veel moeite onze weg te vinden via het summiere plattegrondje op een bij de ingang verstrekte folder. Gelukkig is er, een eveneens wat povere, bewegwijzering. Daarop zien we plots ‘acteurs’ aangegeven. Nieuwsgierig slaan wij een weg in richting enkele gebouwen. Bij aankomst staat een heuse non de schoolbel te luiden. Wij naar binnen, het klaslokaal is  met zo’n twintig ouders en kinderen al vol, maar we worden met nog een handvol bezoekers langs de wanden geperst.

Hoe beginnen we de les? vraagt de zuster. Jawel, dan gaan we naast onze bank staan en dan steken we allemaal de rechterhand omhoog. Alleen haar blik al was voldoende om dit als een niet te negeren bevel te verstaan. Na een kort gebed begint de les. Ze gebiedt ons allen te luisteren met de armen over elkaar gekruist en een jonge moeder krijgt het gebod morgen niet opnieuw in broek te verschijnen. Meisjes en vrouwen dragen een rok!

Ze onderhoudt ons over twee ernstige zaken: ge hebt zeker wel gehoord dat gisteren den Duitser ons land is binnengevallen? Op dit moment verdedigen onze jongens en mannen ons vaderland. (Het is de week waarin in heel Europa het uitbreken van de eerste wereldoorlog wordt herdacht) Ook de jongens uit ons dorp vechten nu dapper op de citadel van Luik! Ze kijkt ernstig rond en vraagt ons veel voor ze te bidden, ook meneer pastoor heeft dat  gevraagd.

En nog iets ernstigs: den Hendrick is ziek, hebt ge wel gehoord? Den dokter (spreek uit: doktoor) zegt t’is heel ernstig! Haar gezicht vertelt het ergste. De klas is doodstil. Hij heeft teering!  Dan zegt ze: als we hoesten houden we de hand voor onzen mond, dat is heel belangrijk zegt den dokter (spreek uit: doktoor). En (kijkend naar ons volwassenen) als ge fluimen hebt moogt ge niet spuwen!! Absoluut niet spuwen en we moeten vaak onze wassen, dat is heel belangrijk zegt den dokter (spreek uit: doktoor), ook meneer pastoor zal dat straks nog zeggen in zijn preek. O zo, we krijgen dus nog meer, begrijpen we.

Later herhaalt de gendarmist als een soort dorpsomroeper op de treden van de kerk nogmaals dat den Duitser het land is binnengevallen en dat op de citadel van Luik wordt gevochten. Hij vertelt dat vanavond na 6 uur ieder binnen moet blijven en dat hij zeer streng zal toezien op naleving van dit gebod. Ook hij vertelt van den Hendrick die aan tubberrrcull tubrrrrr aan teering lijdt en dat het spuwen van fluimen uit den boze is. 

Onder de indruk van de staaltjes voorlichting in hygiëne anno 1914 verlaten we openluchtmuseum Bokrijk. Bij het passeren van de toegangspoort dwalen mijn gedachten als vanzelf van de fluimen van 100 jaar geleden naar de duurbetaalde sporthelden van tegenwoordig op het voetbalveld. Ik zeg tegen Marian: eigenlijk zou dat verbod om te spuwen ook voor hen moeten gelden, toch? 

Ze is het roerend met me eens.