Katjesmarkt

Achter in het museum loop ik met een aantal dames uit Limburg van restaurant de Hanekamp langs het hekwerk met de liefdesslotjes richting het Zeeuwse kerkje.

Ik vertel over de vele huwelijken hier, over mooie fotoreportages in het museumpark etc. Wekelijks, zo vertel ik,  beloven verliefde stellen hier elkaar eeuwig trouw en bevestigen als symbool daarvan zo’n slotje. Maar ja, mijmer ik, ik las ergens dat tegenwoordig ongeveer de helft van de huwelijken niet zo eeuwig meer is. Algemene herkenning, zo constateer ik.

In het kerkje - uitgelegd dat dit een protestantse kerk is - wil iemand biechten. Ik ben de beroerdste niet en zeg dat ze na de rondleiding wel even bij mij langs kan komen dan gaan we wel ergens aan een tafeltje zitten. Mijn aanbod valt in goede aarde zo te horen.

Even later bij de Jaknikker komt ook de sluiting van de mijnen ter sprake, deze groep komt immers uit Limburg. Een mevrouw interrumpeert mijn verhaal en zegt stellig:  “U moet ook vertellen dat Den Uyl uitverkoop heeft gehouden.”  Het zit haar hoog: ze herhaalt het nog eens.

In de boerderij uit Zeijen zegt een mevrouw: in zo’n schuur hielden wij de katjesmarkt (spreek uit: ketjesmarkt.)

“Wat zegt u?”

“De ketjesmarkt, weet ge niet wat dat is? Tegenwoordig noemen ze dat partnerruil.”

Later terug in de Hanekamp informeer ik of ze me dat van die ketjesmarkt even wil uitleggen.  Dat wil ze wel, ik begrijp dat de mannen  in het donker bij elkaar kwamen ergens in een schuur en dat ze dan de sleutel in een hoed deden. Vervolgens mocht ieder een sleutel trekken en als de sleutel paste dan mocht hij met die vrouw naar bed. Zo was ongeveer het verhaal, ik kon aan haar gezicht niet zien dat het om iets bijzonders ging. Tegenwoordig noemen ze dat geloof ik partnerruil, zegt ze, vragend rondkijkend. “Joa”, zegt een ander, “zo noemen ze dat.”

Ik begrijp dat Katjesmarkt en de kat in het donker knijpen verwant zijn.  Teruglopend denk ik:  een soort venstervrijen maar dan voor echtparen. Staphorst, Noord Nederland of Limburg, wat is eigenlijk het verschil?